Home »

Văn Cao và mùa xuân mơ ước - Hữu Du

15/02/2013
Những ngày giáp Tết, tâm hồn lắng đọng. Một chút nôn nao, xao xuyến; một chút vương vấn ưu tư… Và hình như mọi người, ai cũng mong ước một điều gì đó… mới mẻ, tốt lành, vui tươi, ấm êm, hạnh phúc trong năm mới.
Trong thời khắc đặc biệt ấy, dịp đón xuân Bính Thìn (cuối năm 1975), nhạc sĩ Văn Cao viết ca khúc “Mùa xuân đầu tiên”. Giai điệu nhẹ nhàng, êm đềm được viết ở cung sol thứ, nhịp 6/8, điệu valse, gồm bốn đoạn (a.a.b.a) mỗi đoạn có năm câu và chi câu, trường độ chủ yếu là các nốt đen, mốc đơn, mốc đôi, không luyến láy, cao độ trong quảng bảy… đơn giản.
Từ giai điệu đến ca từ, “Mùa xuân đầu tiên” toát lên cái vẻ đẹp dung dị, sâu lắng, bàng bạc như trong ca dao:
Rồi dặt dìu mùa xuân theo én về
Mùa bình thường mùa vui nay đã về
Mùa xuân mơ ước ấy đang đến đầu tiên
Với khói bay trên sông, gà đang gáy trưa bên sông
Một trưa nắng vui cho bao tâm hồn.
 Niềm vui đến nhẹ nhàng, chân chất lại tràn đầy xúc cảm!
Đó là mùa xuân đầu tiên, sau nhiều năm tháng chiến tranh, dân tộc có niềm vui lớn lao, trọn vẹn: đất nước thống nhất, sự đoàn tụ, tình người, tình tự dân tộc. Mùa xuân mơ ước ấy ùa đến, có cả nước mắt ấm áp của hạnh phúc và niềm vui chung của mọi miền, mọi người.
Người mẹ nhìn đàn con nay đã về
Mùa xuân mơ ước ấy đang đến đầu tiên
Nước mắt trên vai anh, giọt sưởi ấm đôi vai anh
Niềm vui phút giây như đang long lanh.
Trong thời khắc thiêng liêng của mùa xuân đầu tiên ấy, mới thấy lòng mình như đang trải ra bằng một tình yêu da diết với quê hương, với cuộc đời.
Từ đây, chắc chắn rằng cuộc đời êm ấm sẽ mở ra; tình yêu đôi lứa, tình yêu thương đối với mọi người sẽ trở nên rộng mở hơn, đằm thắm hơn. 
Ôi giờ phút yêu quê hương làm sao trong xuân vui đầu tiên
Ôi giờ phút trong tay anh đầu tiên một cuộc đời êm ấm.
Từ đây người biết quê người
Từ đây người biết thương người
Từ đây người biết yêu người.
Trái tim, tâm hồn nhạc sĩ tràn ngập niềm hân hoan như thế!
Đây là nhạc phẩm hiếm hoi của tác giả, sau nhiều năm không ngồi trước bàn phím piano. Các giai đoạn sáng tác đáng nhớ của ông:
- 1939: Buồn Tàn Thu (lúc 16 tuổi)
- 1940: Thiên Thai,
- 1941 - 1943: Trương Chi, Thu Cô Liêu, Bến Xuân, Suối Mơ
- 1943 - 1944: tham gia mặt trận Việt Minh, viết Tiến Quân Ca… và một số bài nổi tiếng khác.
Chiến tranh, thời cuộc và tính cách riêng, tự do của người nghệ sĩ đã khiến ông thôi viết trong một thời gian dài…
Và rồi, vào một đêm mùa đông năm 1975, dạt dào cảm xúc trước nàng Xuân, trước vận hội mới của đất nước; trên căn gác cũ kỹ ở nhà số 108 phố Yết Kiêu, Hà Nội, những ngón tay gầy khô của người nghệ sĩ đặt lên bàn phím dương cầm vàng úa…và “Mùa xuân đầu tiên”  đã ra đời! 
Cuối năm 1976, bài hát được in lần đầu tiên ở báo Sài gòn Giải phóng. Năm 1977, bài Mùa Xuân Đầu Tiên được dịch và in ở Moscow (Nga). Song, mãi đến năm 1996 bài hát mới được dàn dựng và phát sóng.
Với cuộc sống (1923-1995), với quá trình sáng tác và tham gia cách mạng, mùa xuân ấy, mới thật sự là Mùa xuân mơ ước-Mùa xuân đầu tiên trong đời ông. Mang ý nghĩa hết sức lớn lao, vì thế nó cũng rất bình thường, giản dị như cuộc sống, theo cảm quan của người nghệ sĩ. Nhẹ nhàng, lẩn quất, mơ màng như làn “khói bay trên sông”; thanh bình, gần gũi như tiếng “gà gáy trưa bên sông”, trong một buổi trưa mùa đông, êm đềm, vắng lặng, mênh mông.
Giờ dặt dìu mùa xuân theo én về
Mùa bình thường, mùa vui nay đã về
Mùa xuân mơ ước ấy xưa có về đâu
Với khói bay trên sông, gà đang gáy trưa bên sông
Một trưa nắng thôi hôm nay mênh mông.
Nhiều mùa xuân thanh bình của đất nước đã trôi qua.
Giờ đây, mỗi dịp xuân về, mỗi khi giai điệu “Mùa xuân đầu tiên” được cất lên, nó vẫn gieo vào lòng người nghe những xao xuyến mới mẽ như lần đầu cảm nhận. Vẫn đậm nét tính cách, tâm hồn, bút pháp riêng của người nghệ sĩ tài hoa Văn Cao: nhẹ nhàng, sâu lắng, nhân bản và đầy chất thơ.

HỮU DU (tác giả giữ bản quyền)
______________________________

ĐÓN ĐỌC BÔNG TRÀM CHUYÊN ĐỀ ĐẶC BIỆT
CHÀO XUÂN QUÝ TỴ 2013 & NGÀY THƠ VIỆT NAM LẦN THỨ XI
  >> Vui lòng nhấp chuột vào hình ảnh phía dưới để vào mục lục số đặc biệt <<

© Tác giả giữ bản quyền. Vui lòng ghi rõ nguồn Bông Tràm sử dụng lại nội dung này.
Chuyên mục: ,

Comments[ 0 ]


Đăng nhận xét