Home »

Phố núi ngày thôi mưa - truyện ngắn Nghiêm Quốc Thanh

30/8/14
Những ngày nắng Rò Leng hanh hao mé lộ, tất thảy những thửa ruộng vạm ra những thửa đất cằn khô. Sau một trận mưa đầu mùa, con lộ nhỏ chạy về Ba Xoài thốc lên từng vạt khói thanh mảnh, không mù mịt cũng không mau bay lên, cứ vương vít dưới hàng tán bạch đằng hai bên chạm vào nhau bằng những cánh lá sân si. Rừng cây phía núi cũng sân si như thể sẽ vứt được mãi mãi bụi bặm ra khỏi thân mình. À Rươl  khoái ngắm những cánh lá bằng lăng non tơ tím mọng, bông cũng tím. Màu tím của bông thì mặn mà, dịu dàng y như  Mì Tha lúc cười với À Rươl vậy. Hai năm nay rồi, À Rươl mới thấy ở đây đẹp vậy. Ở chỗ làm, À Rươl tất bật hoài. Chôl Chnăm Thmây, Đôn ta … người ta đều không cho về
Nhà thuốc nam của bà Sáu nổi tiếng nhất Tịnh Biên, dân tận thành phố, miền Đông đổ xô vô chợ biên giới Tịnh Biên mua sắm, du lịch sẵn ghé lại hốt thuốc về “hồi bổ” sức khỏe. Ngày nào có mưa hoặc lượng thuốc kịp đáp ứng cho người bệnh thì À Rươl khỏi phải chịu trận giữa trời phơi thuốc mà được hiếm hoi về thăm nhà. Qua hết bọng cống, À Rươl dắt xe thẳng vô nhà rồi trở ra vác mấy bung tưc nop (*) vô rừng.
            Lần này về ở luôn, có lâu, sao À Rươl không thấy rừng xa lạ mà rừng cứ thưa thớt hơn lúc trước, chỉ cao hơn một chút. Dưới chân, suối ranh rách chảy đưa dòng từ khe rễ trên cao xuống ven lộ. Suối là rừng khóc, nũng nịu với người. Hết nắng cháy thì mừng, cũng có; có À Rươl lên thăm thì dang tay ôm vào lòng nức nở, cũng có. Thốt nốt trên rừng ít cây, dưới ruộng nhiều cây mà À Rươl đi thẳng lên rừng. Thanh niên khmer không ai không biết leo thốt nốt. Thân hình À Rươl không gọn gàng, bắp thịt bầng bậng, đen đúa vậy mà tay thoăn thoắt, chân đẩy mạnh và áp chắc nịch vào thân cây sần sùi, À Rươl leo giỏi như  mọi buổi sáng khi sương còn  chưa tan hết những tấm chăn buốt lạnh quái ác trùm thân núi trườn dài giữa dãy Thất Sơn mầu nhiệm. Lúc bên kia núi nhô lên vành mặt trời tròn tròn đỏ chói, À Rươl leo chưa hết bảy cây thốt nốt thay bung – tưc – nop cho kịp đem qua lò nấu đường. Qua nhà đó, À Rươl ở lâu lâu mới chịu về , vì có Mì Tha.
o0o
Mì Tha đi học được hai năm rồi. Học Đạihọc ở Long Xuyên bốn năm lận.
-         Ra trường rồi Tha ở đó luôn hả Tha?
-         Người ta đưa mình đi đâu thì mình đi đó. Mình là người dân tộc, nhà trường không kêu đóng học phí, ở kí túc xá không tốn tiền gì hết… mình phải ráng học cho giỏi tới khi ra trường thì được về quê Tri Tôn mình dạy học.
-         Ư, học bốn năm ở đó thành người thành phố luôn.  Tha quên sóc Rò Leng luôn.
-         Y, sao mà quên. Đất mình ở, nhà mình ở, âu maie (**) nhớ hoài nữa á!
            Mùa hè. Mì Tha về. Au maie nói Mì Tha không phải về thăm nhà, Mì Tha về dạy học. À Rươl bỏ cặp thồ xuống, dắt xe ra rồi đạp một mạch ra đầu sóc. Thấy có mấy chú ở Ủy ban xã chạy ngang, mỗi chú chở theo một thanh niên mặc áo xanh, lưng áo nổi rõ hàng chữ “Anh sáng văn hóa hè”. Đọc được chữ, nhưng à Rươl không hiểu nghĩa của nó là gì hết. Kệ người ta, Mì Tha không về thì đứng đây chi! À Rươl quày xe ngược vô sóc. Vòng xe lăn bánh ngốn xuống mặt đường đá sỏi thành tiếng kêu roàm roạp giữa cái nóng oi bức. Nắng làm rỏ mồ hôi lăn nhễ nhại trên trán, ướt mem lưng áo, không biết có phải nắng làm chân mày à Rươl nhíu lại?
-         Pu (***) nói Mì Tha về, Mì Tha không về đâu! – À Rươl lấy chân phải gạt mạnh tó xe dựng đại giữa sân. Au maie Mì Tha hớt hãi chạy ra thì một chiếc honda chở mì Tha xịch hẳn vô sân.
-         Au, maie! Người ta ở ủy ban xã đón con. Con về bằng xe của trường tới ủy ban huyện á! – Mì Tha rôm rả nói, vừa nắm tay maie lắc lắc vừa nghiêng đầu nhìn người chở mình về. Ông ấy báo cho âu maie Mì Tha biết:
-         Mì Tha được phân công dạy phổ cập ở ấp mình. Thôi, tôi về. Chiều nay cô giáo tới trường B Châu Lăng sớm để nhận lớp dạy hen!
À Rươl nhìn theo bóng xe mất hút, trong bụng thấy vui mà cũng khó hiểu dữ ? Mì Tha nói đi học tới bốn năm mới về mà. Chắc mì Tha học giỏi, người ta cho mì Tha về làm cô giáo luôn! Mì Tha ăn cơm của ủy ban đãi rồi, mời À Rươl vô ăn chung  âu maie, À Rươl không trả lời Mì Tha một tiếng nào còn quay mặt giấu cái cười quê độ rồi đạp xe đi.
Chạng vạng. Ráng vàng còn sót lại đâu đó trên mái chùa phía xa xa. À Rươl bực tức nhưng không được cưỡng lại chính quyền, không phủ nhận chính sách Nhà nước nên phải đi học. Đường tới ngôi trường thân quen thời tiểu học trong kí ức bỗng xa quá! À Pâu, à Ngés, cà Xây cũng đi học. Mấy đứa nó chưa học hết lớp 5 đã nghỉ, chỉ có À Rươl, học chung Mì Tha được tới lớp 6, chưa thi học kì cũng nghỉ. Maie À Rươl ngày ngày đi lấy cặn xà-bần cho heo ăn. Bầy heo rã được thì bán đi hết lo chạy bệnh cho maie. Bây giờ, không còn maie trên cõi đời này nữa, À Rươl là người duy nhất có trách nhiệm nuôi dạy Mì Ral ăn học tới nơi tới chốn, giống như  Mì Tha vậy. Nhà Mì Tha người ta kêu là hộ dân tộc tiến bộ, âu maie giàu có, anh chị em Mì Tha ăn học thành đạt được đi làm cán bộ. Mì Tha còn có bà con ở Nam Vang nữa, thanh minh một năm về một lần cho tiền người nghèo, tranh thủ đi thành phố chơi một đêm về Nam Vang lo chuyện mua bán . Người ta có dòng họ chôn cất quanh chân núi Nam Qui ai cũng chỉ biết mướn à Rươl “dẩy” mộ. Mồ mả người khmer không có ở đây, theo phong tục thì đem tro cốt vô chùa hết. Suy luận kiểu dễ hiểu một chút, người khmer đầu thai lên đều có nước da đặc trưng dân tộc… đen nhẹm. Dòng họ Mì Tha là dân hồi hương lai Tàu, nước da hồng hào đẹp như người Kinh vậy. À Rươl không muốn nghĩ tới chuyện đó, nghĩ tới, À Rươl lại tự ái, rồi tự mình không được phép qua nhà Mì Tha giao nước thốt nốt, mua ít thứ lặt vặt cho Mì Ral xài trong nhà… Không có maie, Mì Ral tập nấu cơm, cho heo ăn để À Rươl đi kiếm tiền cho Mì Ral ăn học. Từ ngày nghỉ làm ở nhà thuốc nam bà Sáu ngoài chợ Tịnh Biên, À Rươl kiếm tiền khó khăn hơn. À Rươl đi làm lại chỗ cũ cũng được nhưng để Mì Ral ở nhà một mình, À Rươl rất lo.
Trường tiểu học của À Rươl là điểm triển khai chiến dịch “Anh sáng văn hóa hè”, À Rươl lại bắt gặp dòng chữ đó trên băng rôn đỏ treo phất phơ ngoài cổng. Thầy Chau Quách Thi nay đã già, tóc bắt đầu điểm vài sợi bạc vì bụi phấn và vì cả thời gian. Năm đó thầy dạy À Rươl lớp 2, hơn mười hai năm rồi còn gì! Thầy phụ trách một lớp mức 5 phổ cập Tiểu học và một lớp phổ cập Trung học cơ sở. Học viên nhận tập viết và trở về bàn ngồi chờ cô giáo. Vùng này học sinh chính quy phần lớn là người dân tộc huống gì học viên phổ cập như hai lớp này. Nghe nói, giáo viên của lớp kia là anh sinh viên người Kinh nhà ở Tịnh Biên, còn lớp À Rươl là do cô giáo người dân tộc dạy.
Thầy Chau Quách Thi giới thiệu xong, cô giáo từ ngoài cửa bước vô. Là Mì Tha. À Rươl ngồi gần cuối lớp, nghinh cái đầu rồi ngó cô giáo với cách ăn mặc gần gũi, ra dáng đến mức ngạc nhiên mất vài phút mới nhận ra việc đầu tiên là cô giáo giới thiệu về mình và nêu nhiệm vụ của học viên trong một khoảng thời gian ngắn ngủi. Trong ấp ai còn lạ gì Mì Tha, con gái nhà nông người dân tộc tiến bộ. Mấy năm trước, âu Mì Tha đi hết phum sóc vận động bà con từ chuyện thay đổi tập quán chăn nuôi trong nhà đến chuyện không nên cho con em mình bỏ học giữa chừng… lúc đầu người dân phản đối, thành kiến với âu Mì Tha dữ dội nhưng rồi cũng hiểu ra, đồng tình và nể phục một trưởng ấp mẫu mực như  ông. Cái tin Mì Tha về làm cô giáo dạy cho thanh niên trong ấp cỗ vũ đồng bào gần trường tới coi nườm nượp. Nhiều người đứng chen lấn ồn ào, Mì Tha khó dạy, À Rươl cũng mắc cỡ qua, muốn nghỉ học. Chán rồi người đi coi giảm dần chỉ còn hai lơp học kế nhau.

oOo

Mì Tha trở lại trường học, À Rươl đi phải… vô chùa tu. Tu để trả hiếu chứ không phải quy y. Tu hai ba tháng sẽ về nhà lo tiếp tục kiếm tiền.
Bà Sáu đích thân hỏi thăm tìm đúng nhà À Rươl. Mì Ral bắt xe đò dắt bà Sáu vô chùa gặp À Rươl. Thấy  À Rươl vận vải thầy sải, bà Sáu khóc nấc lên. Đến khi Mì Ral giải thích rõ tục tu hành của thanh niên Khmer thì bà Sáu chuyển sang ý định như mục đích ban đầu. Bà Sáu hết lời muốn À Rươl qua Tịnh Biên tiếp bà phơi thuốc, giao thuốc như hai năm nay.
-         Nhà có chuyện không hay sao con không cho bà Sáu hay? Má con mất lâu chưa?
-         Maie con mất hơn nửa năm rồi – Mì Ral nhanh miệng trong khi À Rươl ngồi ngay ngắn như  chỉ để tai nghe, để mắt thấy mà thôi.
À Rươl dắt díu Mì Ral qua Tịnh Biên ở luôn nhà bà Sáu. Mì Ral đã quen chuyện bếp núc nên có thể làm lặt vặt cho bà Sáu, Mì Ral thích thú được À Rươl chạy xe honda đưa cho tới trường. Nhưng À Rươl nói, mình chạy xe honda người ta hoài kì, chạy xe đạp còn  coi được. Ra đây ở, Mì Tha sạch sẽ, trổ chân cao lều nghều lạ hoắc. Lâu lâu ngắm em, À Rươl giật mình nhớ maie, sao Mì Ral giống maei quá! Nhất là ánh mắt sâu đen tròn e ấp dưới hàng mi cong huyền. Chỉ khác có mái tóc, tóc Mì Ral ít xoăn buông dài bồng bềnh sống lưng thiếu nữ dậy thì. À Rươl đưa bàn tay vuốt mái tóc xoăn giống maei của mình, những sợi tóc thẳng vừa hết giai đoạn lúng phúng kể từ ngày hoàn tục.

oOo

Hè muộn màng trên phố núi. Mưa cũng thôi không còn ồ ạt bất chợt kéo tới làm cho  À Rươl và anh em phơi thuốc ráo riết thu dọn đem vô kho cho khỏi ướt. À Rươl thả cho xe bon bon hết con dốc quen thuộc. Bằng lăng rợp tím cả bầu trời, cả tiếng ve kêu cũng dai dẳng và réo rắt tận đáy con tim không khác gì mùa hè ở Rò Leng. Tịnh Biên có nhiều dốc núi, Tri Tôn thì hầu như không. Những con đường bằng phẳng và bình yên. Trong bụng À Rươl nghĩ, đường ở đây giống như cuộc sống vậy, chạy ngoằn nghoèo, chạy lên tận lưng núi làm thành mé lộ nghiêng nghiêng, nhìn dưới kia, đồng bằng ngút ngàn lúa, xa xa còn tồn tại vài ba cây đào lộn hột mọc xen với vú sữa, hồng quân từ lâu rất lâu rồi. Tinh lắm mới nghe được mùi ngầy ngậy của mủ đào, mùi chua chua mằn mặn của lá vú sữa và mùi thanh nồng của trái hồng quân chín.
-         Rươl, Rươl ơi! Rươl…
À Rươl thọt hai chân cạ dép xuống mặt đường, xe vẫn bon bon đến cuối chân con dốc. Cô gái quay đầu xe ngừng lại sát xe À Rươl.
-         Mì Tha. Mì Tha đi đâu?
-         Tha ra trường rồi! Chỉ tiêu huyện Tri Tôn có một à! Sinh viên giỏi nhất lớp Tha ưu tiên được chọn trước. Tha dạy trường đó đó, Rươl thấy không, biết không? – Mì Tha chỉ tay về hướng kinh Vĩnh Tế. Phía đó có tới ba trường học nằm gần nhau.
-         Trường nào? Trường cấp hai phải không? Ư, mì Ral học ở đó đó. Chừng nào học xong lớp chín, nó về trường Dân tộc nội trú, về lại Tri Tôn.
-         À ha? Cấp ba bây giờ trường nào cũng đủ giáo viên, Tha phải xuống dạy cấp hai. Trường này Mì Ral học, Tha mừng ghê!
-         Sao Tha không kêu âu nhờ người ta xin về dạy trường cấp ba gần nhà?
-         Y, không được đâu. Nhà nước ưu tiên minh nhiều rồi, mình làm như vậy là lợi dụng đo, Rươl!
-         Ưhm, giờ Tha đi đâu? Lại nhà tui… ý không phải lại chỗ tui làm, ăn cơm luôn hen? Mai mốt dạy ở đây, vui quá mì Tha hen!
-         Tha xa nhà mà vui hả Rươl?
À Rươl và mì Tha đi song song nhau. Bóng đổ ngược nằm dài lên con dốc núi của ngày thôi mưa.
____________________________________________
* Bung tưc nop: Ống tre hứng nước thốt nốt trên cây mang xuống, gánh vào nhà.
**  Âu, maie: ba, má.
***  Pu: chú.

NGHIÊM QUỐC THANH (tác giả giữ bản quyền)
________________________________________


© Tác giả giữ bản quyền. Vui lòng ghi rõ nguồn Bông Tràm sử dụng lại nội dung này.
Chuyên mục: ,

Comments[ 0 ]


Đăng nhận xét