Viết lách thì hầu như ai cũng thích dùng bút danh. Càng viết
nhiều thể loại, lại càng nhiều bút danh. Thế nhưng, để có được một bút danh nổi
tiếng không hề đơn giản. Độc giả văn chương chắc không quá xa lạ với bút danh
Nguyễn Thái Hải viết cho thiếu nhi, và có lẽ càng không quá xa lạ với bút danh
Khôi Vũ viết cho người lớn. Chủ sở hữu của cả hai bút danh ấy là một người có bằng
dược sĩ hẳn hoi!
Nguyễn Thái Hải là tên thật của người đàn ông có sắc da nâu
đậm và mái tóc hoa râm, năm nay vừa tròn 65 tuổi. Nguyễn Thái Hải quê gốc Thái
Bình nhưng sinh ra ở Hà Nội, và theo gia đình di cư vào Biên Hòa từ năm 1956.
Nguyễn Thái Hải nói giọng Bắc, nhưng cốt cách Nam bộ. Gặp Nguyễn Thái Hải, chỉ
cần chào câu trước là câu sau đã thành bạn bè. Nguyễn Thái Hải yêu mảnh đất đã
cưu mang mình và gia đình suốt sáu thập kỷ qua, nên có thể diễn thuyết suốt
ngày về lịch sử Trấn Biên đến huyền sử Cù lao Phố. Nhiều đồng nghiệp của Nguyễn
Thái Hải đã lên Sài Gòn, nhưng Nguyễn Thái Hải vẫn cương quyết bám trụ Đồng Nai
dẫu lắm lúc hân hoan dẫu lắm phen đọa đày!
Nguyễn Thái Hải vẫn ở trên cái nền nhà mà ngày xưa bố mẹ của
ông từng ở, bây giờ đã nhô ra mặt tiền con đường Nguyễn Ái Quốc rộng thênh
thang. Nơi ấy, Nguyễn Thái Hải đã tập tành viết truyện ngắn khởi bút “Nắng lên”
được in hai kỳ trên báo Tuổi Hoa, vào năm 15 tuổi. Dù tác phẩm của mình được thừa
nhận, nhưng Nguyễn Thái Hải vẫn giấu kín vì ông biết hai đấng sinh thần muốn đứa
con trai theo ngành khoa học. Cái cảm giác ngây ngất trước quả ngọt văn chương
đầu mùa nhưng không dám khoe với ai, thật sự khó chịu lắm, Nguyễn Thái Hải vẫn
âm thầm chấp nhận. Mỗi ngày, sau khi hoàn thành bài vở các môn tự nhiên, Nguyễn
Thái Hải lại lén lút sáng tác trên những cuốn tập mỏng. Rồi cũng đến ngày Nguyễn
Thái Hải trúng tuyển vào Khoa Dược – Đại học Sài Gòn và được xa nhà sống đời
sinh viên.
Sau những phút giây bỡ ngỡ làm quen với giảng đường, Nguyễn
Thái Hải đạp xe đến báo Tuổi Hoa để… tự giới thiệu mình. Tất nhiên những nhà
văn đàn anh chỉ ừ à cho qua chuyện, và hào hứng mời cộng tác. Tuổi trẻ giàu nhiệt
huyết, Nguyễn Thái Hải gò lưng ở ký túc xá cả tuần lễ để hoàn thành tập truyện
“Hoa tầm gửi” và mang đi nộp. Chờ mãi, chờ mãi, chả nghe động tĩnh gì, Nguyễn
Thái Hải đánh bạo đến tòa soạn để hỏi thăm hòng… xin lại bản thảo. Ai dè, vừa
thấy mặt Nguyễn Thái Hải thì chủ bút ngoắc luôn vào phòng riêng và bảo: “Tác phẩm
của cậu đã in thành sách. Nhuận bút đây! Viết tiếp nhé!”. Trái tim cậu trai 18
muốn nổ tung khi cầm tác phẩm của mình được in khổ nhỏ nhỏ xinh xinh mà dạo ấy
học trò rất ưa chuộng. Chưa hết, khoản tiền bản quyền gần hai cây vàng là điều
mà Nguyễn Thái Hải chưa bao giờ dám tưởng tượng. Vội vàng ra phố mua một cái áo
để tặng mẹ, Nguyễn Thái Hải nhoáng nhoàng giữa trưa nắng đạp xe vượt 30 km về
Biên Hòa để báo cáo chiến công. Người mẹ mừng lắm, còn người bố vẫn trầm ngâm.
Khi Nguyễn Thái Hải xin phép quay lại Sài Gòn để kịp đến lớp ngày mai, người bố
mới lấy cái máy đánh chữ đã theo ông hơn nửa đời công chức để đưa cho con trai:
“Dùng thứ này mà viết văn, nhưng vẫn phải thành dược sĩ đấy nhé!”.
Tháng 7-1973, Nguyễn Thái Hải chính thức nhận bằng dược sĩ,
vừa làm việc cho hãng thuốc vừa sáng tác truyện thiếu nhi. Sau năm 1975, Nguyễn
Thái Hải với gánh nặng thân phận của một người chế độ cũ nên rời xa chữ nghĩa một
thời gian. Mãi đến năm 1982, Nguyễn Thái Hải mới được tham dự một khóa bồi dưỡng
viết văn tại TPHCM và phấn khích được quay lại với nghiệp cầm bút. Cảm thấy bút
danh trước đây của mình sẽ khiến nhiều người ái ngại, Nguyễn Thái Hải lấy tên
con trai Khôi Vũ để ký dưới tác phẩm. Truyện ngắn “Đồng đội” được giải nhì (
không có giải nhất) cuộc thi sáng tác do Hội nhà văn TPHCM tổ chức năm 1983 đã
đánh dấu sự xuất hiện của một bút danh khác – Khôi Vũ!
Những năm đầu thập niên 1980 có rất nhiều khó khăn, Nguyễn
Thái Hải dù được tuyển dụng vào làm việc trong cơ quan chính thức nhưng vẫn phải
cùng vợ mở quán chè để kiếm thêm thu nhập. Nhìn ông nhà văn chạy tới chạy lui
bưng ly bê chén, nhiều người dị nghị “làm mất mặt cán bộ Nhà nước”. Không
sao, Nguyễn Thái Hải nhường vai phục vụ cho con gái, còn mình ngồi phía sau bào
đá.
Những ngày vất vả ấy cho Nguyễn Thái Hải sự quan sát và
chiêm nghiệm về những người lầm lũi và thiệt thòi phải giở nhiều mánh khóe để tồn
tại với xã hội. Và tiểu thuyết “Chuyện ở dãy phố 5 căn” ra đời. Sách in tuần
trước thì tuần sau giông gió nổi lên. Các nguyên mẫu trong cuốn sách cho rằng
“ông Khôi Vũ bôi nhọ chúng tôi”, và thưa kiện rồi đe dọa đủ kiểu. Nhiều ngày
nhà văn và vợ con phải đóng cửa cố thủ trong nhà vì sợ bị hành hung. Chính quyền
phải họp mặt đôi bên để giải thích, đây là văn chương chứ không phải báo chí,
xung đột mới lắng xuống.
Sau sự cố “Chuyện ở dãy phố 5 căn”, Nguyễn Thái Hải được hai
tiền bối Lý Văn Sâm và Hoàng Văn Bổn kéo về Hội văn nghệ Đồng Nai để theo đuổi
văn chương chuyên nghiệp. Có môi trường tốt, cộng với không khí đổi mới, nhà
văn Khôi Vũ lại ghi dấu ấn bằng tiểu thuyết “Lời nguyền 200 năm” viết về một
dòng họ “chỉ đến khi tuyệt tự mới hết kẻ ác tâm”. Hai Thìn – nhân vật chính
trong “Lời nguyền 200 năm” được xưng tụng là vua biển ở làng Cát, đã cương quyết
không làm điều trái luân thường đạo lý dù bản thân là truyền nhân duy nhất của
dòng họ mắc kẹt nỗi ám ảnh kia. Tổ tiên bốn đời trước vì phản bội bề trên, phản
bội tín nghĩa, phải bội đồng chí mà phải chịu nhắm mắt xuôi tay giữa u uất khôn
nguôi, nên Hai Thìn đấu tranh để tránh vết xe đổ. Hai Thìn giữ gìn sự lương thiện
cho đến khi chìm vào cơn thịnh nộ của đại dương, và nhận lại niềm cảm thương
khâm phục của cộng đồng!
“Lời nguyền 200 năm” được trao giải thưởng Hội nhà văn VN
năm 1990. Dạo đó, giải thưởng Hội nhà văn VN còn rất danh giá, nên tên tuổi
Khôi Vũ nổi như cồn. Người ta đã tung hô Khôi Vũ, không lẽ còn đành lòng nghi kỵ…
Nguyễn Thái Hải hay sao!? Được khích lệ, Nguyễn Thái Hải tái bản hàng loạt tác
phẩm viết cho thiếu nhi, và tiếp tục sáng tác thêm nhiều trang sách khác, như
“Thềm nắng”, “Ba chàng thám tử”, “Thằng đầu bò”, “Chiếc lá thuộc bài”, “Bên
bóng Thái Sơn”… Đặc biệt, truyện vừa “Cha con ông Mắt Mèo” được đưa lên màn ảnh,
và trở thành một bộ phim rất được khán giả nhí yêu thích!
Với cả hai bút danh Nguyễn Thái Hải và Khôi Vũ hoạt động
song song, hầu như năm nào ông cũng có tác phẩm xuất bản. Đến nay, bút danh
Nguyễn Thái Hải đứng tên trên 27 cuốn sách viết cho thiếu nhi, còn bút danh
Khôi Vũ đứng tên trên 25 cuốn sách viết cho người lớn. Kiểm kê tài sản viết
lách của Nguyễn Thái Hải – Khôi Vũ, thật khó phân định ông viết cho thiếu nhi
thành công hơn hay viết cho người lớn thành công hơn. Chẳng hạn, ở mảng sách
thiếu nhi, Nguyễn Thái Hải có cuốn “Những sợi tóc sâu của mẹ” có dáng dấp như tự
truyện, đã được NXB Kim Đồng in hơn ba vạn bản. Còn ở mảng sách người lớn, Khôi
Vũ có hai tiểu thuyết “Những người nuôi lửa” và “Phù phiếm bên biển” đều lần lượt
nhận Giải thưởng Trịnh Hoài Đức của tỉnh Đồng Nai.
Hỏi ông tâm đắc với bút danh nào? Nguyễn Thái Hải trả lời:
“Tôi tình nguyện hầu hạ thiếu nhi, vì có thể ăn ké sự trong trẻo và thơ ngây của
các em!”. Mỗi khi nhận nhuận bút, Nguyễn Thái Hải luôn mua hàng trăm cuốn sách
để tặng cho học sinh nghèo ở địa phương mình. Thế nhưng, nói chuyện Nguyễn Thái
Hải dành nhiều tình cảm đối với thiếu nhi, phải kể đến tâm huyến của ông khi
làm tập san “Dưới mái trường”. Khi chuyển từ Hội văn nghệ Đồng Nai sang làm báo
Lao Động Đồng Nai, Nguyễn Thái Hải nghĩ ngay đến một ấn phẩm để tuổi thơ có thể
vừa thỏa sức đọc vừa thỏa sức… viết. Mùa khai giảng năm 1998, nhân có trong tay
một khoản tiền dự định sửa nhà, Nguyễn Thái Hải liền đầu tư in tập san “Dưới
mái trường”. Số đầu tiên lỗ vốn, vợ con vẫn chịu cảnh mưa giột nắng xiên hoàn
toàn không trách móc gì, nhưng Nguyễn Thái Hải áy náy lắm. Sau nhiều đêm suy
nghĩ, Nguyễn Thái Hải cầm tấm bằng dược sĩ cho người ta thuê để mở hiệu thuốc,
và tiếp tục theo đuổi giấc mộng “Dưới mái trường”. Đích thân Nguyễn Thái Hải chở
báo đi phát hành ở khắp các huyện. Tiếng vang của “Dưới mái trường” ngày càng
lan rộng và Sở Giáo dục Đào tạo tỉnh Đồng Nai đã đồng hành cùng Nguyễn Thái Hải.
Suốt 10 năm đều đặn, “Dưới mái trường” trở thành món quà tinh thần của học trò
từ vùng trái cây sung túc Long Khánh đến vùng cằn khô rát bỏng Định Quán! Năm
2008, vì nhiều lý do khách quan, Nguyễn Thái Hải ngưng làm tập san “Dưới mái
trường”, nhưng hầu như tháng nào ông cũng có chương trình giao lưu với học sinh
để đánh thức tình yêu văn chương cho thế hệ tương lai!
Đã có trong tay hơn 50 đầu sách, Nguyễn Thái Hải – Khôi Vũ vẫn
miệt mài viết lách. Mỗi sự vật, mỗi mảnh đời đều thôi thúc ông sáng tác. Ngay cả
khi con gái lớn đang làm việc cho một tập đoàn quốc tế ở Singapore mời ông sang
đảo quốc du lịch dài ngày, thì Nguyễn Thái Hải cũng tranh thủ nghiềm ngẫm chuyện
xứ người mà có được tập truyện “Người giỏi hơn chưa chắc đã thắng”.
LÊ THIẾU NHƠN
_________________
Comments[ 0 ]
Đăng nhận xét