Nồng nàn hoa bưởi mùa xuân - tản văn Võ Văn Thọ

Mùa xuân là mùa của muôn hoa khoe sắc, một trong những loài hoa thanh tao được nhiều người yêu thích trên quê hương xứ Quảng đó là hương hoa bưởi. Hoa màu trắng, có bốn cánh, thường nở thành chùm, nhụy hoa có nhiều tua màu vàng, chính giữa nhụy hoa có đài hoa tròn màu xanh. Khi hoa nở có hương vị thơm dịu, rất dễ chịu khi có cơn gió thoảng nhẹ lướt qua. 

Hoa bưởi thường nở vào đầu tháng ba, nhưng nếu thời tiết ấm áp hoa có thể nở sớm hơn trong tháng hai trên những mảnh vườn ngọt ngào cây trái, nơi những vùng quê hương yêu dấu. Hoa bưởi cùng với hoa bòng, hoa chanh tạo nên nét đẹp dung dị, tao nhã, gần gũi và gợi lên trong tâm trí ta những cảm xúc nhẹ nhàng, thăng hoa và càng làm cho con người yêu hơn cuộc sống, thiên nhiên muôn hoa kết trái, luôn tràn đầy ước vọng. 

Phải nói thêm về tác dụng của cây bưởi đối với đời sống, sức khỏe của con người: Từ rất xa xưa, người dân quê đã biết dùng lá, hoa bưởi do có chứa tinh dầu nên thường được dùng để xông giải cảm. Hoa bưởi có tác dụng tích cực với hệ hô hấp, mùi hương bưởi giúp giải cảm, thư giãn, giảm stress, giúp tỉnh táo, minh mẫn... Mặt khác, hoa bưởi còn là một vị thuốc tốt có tác dụng chữa ho đờm, đau dạ dày, đau đầu do mệt mỏi, thông đại tiện... Bên cạnh đó, tác dụng ít ngờ tới của hoa bưởi là dân gian thường dùng hoa bưởi để chưng cất thành tinh dầu làm đẹp cho phụ nữ về da và tóc, nên tinh dầu hoa bưởi được sử dụng để gội đầu, tắm rửa hoặc xông hơi… 

Nước hoa bưởi được dùng cho chế biến các món chè, bánh, cháo. Hoa bưởi còn là nguyên liệu để làm nên những món ăn vô cùng tinh tế, có thể dùng để làm mía ướp hoa bưởi, ướp trà và nấu chè bưởi. Đến mùa hoa bưởi cũng là mùa làm bột sắn dây, cho những cánh hoa bưởi ướp vào để sắn dây ngon hơn và lấy mùi thơm dịu mát. 

Ấn tượng của tôi còn nhớ mãi là những năm tháng được học tại Hà Nội, được đến đường Láng Hạ để thưởng thức chè bưởi, thật như câu nói dân gian: “món ngon nhớ lâu”, ai đã từng thưởng thức chè bưởi Hà Nội dù chỉ một lần nhưng sẽ nhớ mãi vị thơm dịu, quyện vào các cơ quan vị giác giữa những ngày trưa hè oi ả hay những đêm về Hà Nội thật lãng mạn, tình tứ... 

Chạnh nhớ tới lời bài hát “Hương thầm” do Nhạc sỹ Vũ Hoàng phổ thơ của thi sĩ Phan Thị Thanh Nhàn có đoạn: “...Cây bưởi sau nhà ngan ngát hương thơm/ Giấu một chùm hoa trong chiếc khăn tay/ Cô bé ngập ngừng sang nhà hàng xóm/ Bên ấy có người ngày mai ra trận/ Bên ấy có người ngày mai đi xa...”. 

Hoa bưởi, hoa chanh hoa bồ kết đã làm “xanh tóc mẹ tôi, xanh tóc chị tôi” một thời con gái và sau này trước khi lên đường vào quân ngũ, ít nhất một lần tôi đã vương phải cái mùi thơm ấy của người em gái cùng học trường làng...và có lẽ mùi thương hương hoa bưởi vẫn còn theo tôi theo suốt dặm dài đời trai, nghiệp lính... Và tôi đã chuyển tải nỗi nhớ nhung, mùi hương ngày ấy thành thơ có tựa đề: NHỚ MÙI HƯƠNG HOA BƯỞI, với những câu mộc mạc ân tình:

 

Xuân về thăm lại vườn quê

Nghe hương hoa bưởi mẫn mê sớm chiều

Hoa thơm mái tóc dáng kiều

Một thời tơ tưởng thắp nhiều nhớ mong

 

Hoa tinh khiết mãi trắng trong

Hồn hoa xin giữ cho lòng thanh tao

Thầm thương, thầm nhớ nao nao

Đâu rồi hương của... thuở nào xuyến xao...

 

Một mùa xuân nữa lại về trên quê hương xứ Quảng, với cái nắng vàng nồng nàn hương bưởi, hương chanh... tôi muốn được trải lòng mình cùng với mùi thơm hương bưởi của những mùa xuân xưa khi thầm biết nhớ nhung mùi hương hoa bưởi còn vương trên mái tóc nhung huyền óng ả, đã cho tôi những cảm xúc đầu đời biết rung cảm khi bước vào tuổi chớm dậy thì biết nhớ, biết yêu...

 

Tam Kỳ, 14.02.2023

Võ Văn Thọ