Cảm nhận tập thơ “Lá biên thùy” của Nguyễn Văn Tài - Đào Thái Sơn

Có thể nói, ở Tây Ninh, Nguyễn Văn Tài là một trong những giọng thơ quen thuộc và rất gần gũi với giới mộ điệu thi ca. Suốt mấy mươi năm cày ải với thơ, anh vẫn luôn như vậy, không sáo rỗng cầu kỳ, cũng không chạy theo lối cách tân câu chữ thái quá. Nguyễn Văn Tài luôn chọn điều giản dị từ tứ thơ cho đến hình thức thể hiện. Giản dị nhưng đủ sức lay động lòng người, không sa vào dễ dãi.

          Thơ Nguyễn Văn Tài đăng tải trên các báo và tạp chí trong và ngoài tỉnh rất nhiều, nhưng định hình nhất phải kể đến hai tập thơ trình làng là Đường tim và Cổ tích của mẹ. Ở đây, ta bắt gặp hình tượng tác giả Nguyễn Văn Tài với nhiều cung bậc của cuộc đời từ buồn vui thường nhật cho đến những trắc ẩn nhân sinh, nhân tâm trực chỉ. Người ta yêu thơ anh cũng vì lẽ đó. Nhưng rồi thời gian khúc khuỷu, dấu ái vàng phai… đã đưa thơ Nguyễn Văn Tài đến một phong vị có phần thay đổi đó là Lá biên thùy của ngày hôm nay.

          Với 50 bài thơ ngắn, Lá biên thùy đã ít nhiều đi vào những ngã rẽ khác nhau của cuộc sống. Ta thử lắng tiếng nghe Đêm xóm đạo.

Xóm nhỏ đêm về bay bổng thần tiên
ngỡ ngày mai sẽ không còn trần tục
cảm ơn em, lời kinh và những điều tủi cực
theo anh vào mơ nguyên thủy giấc phù sinh.

          Cuộc sống có bao giờ thoát ly ra khỏi tủi cực của trần tục và chính sự trần tục mới chính làm nên màu sắc của cuộc sống. Con người mãi khôn cùng với giấc mơ, lắm khi chới với chơi vơi giữa bên đời bên đạo. Để rồi khi đớn đau Qua mấy chặng đường đời mới chừng khải ngộ.

Đường đi có chặng ngỡ ngàng
vòng tay bè bạn có thằng buông lơi
tìm trong mấy cuộc chia phôi
quẩn quanh cũng một trò chơi lọc lừa

          Nhưng những trò chơi lọc lừa của thế sự cũng chỉ là giả tạm nhất thời. Niềm tin chân chính mới là sức mạnh của cuộc sống. Ở cái độ tuổi ngoài “Nhi nhĩ thuận”,  cùng với sự lăn lộn, từng trải đã làm cho hồn thơ của thi sĩ đạt đến mức độ hoàn hảo về mặt tri hành, kiến văn và kinh nghiệm về cuộc sống. Nhờ đó, người thơ có thể nhận xét và phán đoán được ngay tức khắc và chính xác về các sự kiện và nhân vật trong thiên hạ một cách đường hoàng mực thước. Từ đó tạo dựng một niềm tin vững chắc:

Thế rồi, có được niềm tin
Tôi mang nối lại tơ tình muôn nơi
Cảm thông bao chuyện cuộc đời
Ghét thương, thiện ác, buồn vui sá gì
Ngọt ngào năm tháng trôi đi
Qua miền tâm tưởng xanh rì ước mơ.

                                                  (Thế rồi)

Và cứ thế, với niềm tin và sự dung dị, thơ Nguyễn Văn Tài lại tiếp tục khơi mạch trong những cung trầm như chiếc lá tre cuối mùa lao vút bên bờ ao thanh tịnh, như tiếng con vạc sành khắc khoải trong đêm, như tiếng mưa khuya dạt trôi sóng âm về miền cố quận, như bước đường tiến tới tương lai… tất cả tụ dồn trùng lai chất vấn không biết âm ba tự cõi xa nào.

Có thể nói, sơ cảm thơ Nguyễn Văn Tài ta thấy đó chỉ là những sợi tơ tình thế sự đan chéo vào nhau, nhưng sâu thẳm hơn trong con đường ấy ta còn thấy chất trượng phu trong thơ của anh bàng bạc. Chất trượng phu có khi là hình ảnh Huỳnh Công Giản xa xưa, có khi lại là hình ảnh những chiến sĩ nằm lại bên vạt rừng biên giới. Những chiếc lá biên thuỳ muôn đời vẫn xanh che trên nấm mộ anh hùng.

Dọc đường nắng ấm tôi đi

Mùa xuân trên lá biên thuỳ tốt tươi

Những người anh khắp mọi nơi

Về đây an nghỉ mấy mươi năm rồi

Vẻ vang thì đã một thời

Chí làm trai đã trọn đời hiến dâng

Tôi cầm chiếc lá mong manh

Giữa mong manh có dấu chân anh hùng.
                                                  (Lá biên thuỳ)

Tạm gác lại bao bộn bề cuộc sống, để lấy hồn ta mà hiểu hồn người, chừng ấy ta và thi nhân cùng trở về với bước chân thường nhật. Có lẽ thơ Nguyễn Văn Tài dung dị mà minh triết như chùm lúa chín cúi đầu trước ngõ quê. Cõi quê mới là nơi để thơ anh nương náu, nơi hồn trở về với chính nẻo tim anh.

Chẳng ồn ào chẳng cao sang

Chợ quê thầm lặng chứ chan cảnh đời

Năm năm tháng tháng qua rồi

Vẫn còn in bóng mẹ ngồi ngày xưa.

Hình bóng mẹ xưa ấy từng lay động biết bao thế hệ yêu thơ “ Mẹ về đứng giữa đầu sân/ Cuối cùng mẹ bước, vô ngần mẹ đi” (Bùi Giáng).

Đào Thái  Sơn