Home »

Sông đời lặng lẽ - truyện ngắn Hoàng Khánh Duy

12/7/17
 Tôi không nhớ mình đã từng đi qua bao nhiêu cái chợ, bao nhiêu ngã ba sông và bao nhiêu kênh rạch chằng chịt dọc sông Tiền sông Hậu. Càng ngày, chiếc ghe càng xa quê cũ, tôi không còn nhận ra xóm làng thân thương nép mình dưới hàng gòn đến mùa bông bung ra bay trắng xóa.
Những kí ức về xóm Gòn bây giờ tôi không còn nhớ nhiều, đọng lại trong tôi là hình ảnh những mái nhà tranh xác xơ gió từ ngoài cánh đồng năn thổi vào phần phật. Mùa gòn chín, má tôi thường cắp cái thúng ra sân lấy cù móc móc trái xuống lấy bông mang ra chợ bán, số tiền ít ỏi má mua thêm dầu lửa, nước mắm, thi thoảng má mua cho chị em tôi mấy viên kẹo bòn bon xanh đỏ bọc đường ngọt ngây. Tôi thích được theo má đi chợ, cũng chỉ là thi thoảng. Trời chưa sáng má đã giục chị em tôi thức dậy đi chợ cho kịp phiên buổi sáng. Con Duyên còn ngáy ngủ, dụi mắt bước xuống ghe rồi co ro ngủ tiếp. Tôi kéo chăn đắp cho nó đỡ lạnh vì sương. Hồi này gió bấc thổi lạnh, má dốc sức chèo chiếc ghe ngược nước mệt lả người, lâu lâu má cho ghe tấp vô lùm cây ở một quãng sông nào đó nghỉ tay, uống chén nước trà nóng cho đỡ lạnh. Tôi nằm chèo queo gối đầu lên tay ngủ thiếp đi lúc nào không biết, chỉ nhớ lúc hai mắt sắp ríu lại thì con trăng mười sáu còn rọi vào trong mui ghe mà mở mắt ra thì trời hửng sáng, âm thanh nhộn nhịp của cái chợ còm ven sông tấp nập. Tiếng rôm rả của mấy bà bán vải, bán quần áo, tiếng trả giá của mấy chị cập xuồng mua trái cây ở các ghe đổ về từ miệt Vĩnh Long, Đồng Tháp…  huyên náo cả một khúc sông…
 Bây giờ, tôi cũng mở mắt thức giấc sau cơn mơ dài. Chiếc ghe dừng lại ở một cái chợ nhỏ nằm ngay ngã ba sông. Sáng nay nước lớn, tôi chống tay vào thành ghe trườn mình lên ngó ra ngoài sông. Quãng sông này má chưa chở chị em tôi đi qua bao giờ, ngay cả trong mường tượng tôi cũng chưa bao giờ thấy được. Nước sông trắng đục cuộn xiết dưới lườn vỗ vào mạn ghe lộp bộp. Lục bình theo con nước trôi về, gặp chỗ nước xoáy đám lục bình bị sóng đánh tan tành như những phận đời bé mọn miền sông. Không thấy má, tôi đoán chắc má lên bờ mua một vài vật dụng nào đó cần cho một chuyến đi dài, chuyến đi xuôi dọc cuộc đời để trối bỏ những tháng ngày đã cũ, chỉ còn là vết thương sâu hoắm như cây gai cắm thẳng vào tim.
 Má bước xuống ghe, tháo nón lá ngồi quạt xì xụp cho đỡ nóng. Tôi gỡ cái bịt nilon ra coi má mua cái gì. Là lít nước mắm, chai dầu lửa nhỏ nhỏ để trông đèn, một ít đường phèn và hai cái áo nịt ngực cho tôi.
 Đỡ mệt, má nhảy lên bờ tháo dây cột ghe ra, quăng xuống mũi ghe.
 - Trinh, nhóm lửa nấu cơm đi con.
 - Mình đi tiếp hả má? – Tôi phụng phịu.
 - Ừ, đi…
 Má nói dứt khoát rồi giật máy. Chiếc máy koler cũ kĩ khọt khẹt ra từng ngụm khói tanh rình mùi dầu nhớt. Má con tôi đã quen với cái mùi ngay ngáy này rồi, hồi trước lúc mới đi ghe, tôi ngửi mùi khói đã nôn thốc nôn tháo. Còn bây giờ tôi ngửi nó mỗi ngày, như thể không nghe được cái mùi tanh tanh ấy là tôi nhớ đau nhớ đớn. Chiếc ghe băng qua con kinh nằm vắt ngang chia cánh đồng làm hai nửa, bên đây là rẫy dưa hấu đang hồi xanh lá, còn bên kia là khoảng đất nức nẻ trơ trội những gốc rạ vàng vọt khô rôm rốp dưới cái nắng tháng mười hai. Ngồi trong ghe, tôi hít một hơi thật dài chỉ cảm nhận được cái mùi váng phèn mặn chát nổ giòn trên mặt nước kênh. Nhìn nồi cơm sôi sùng sục tự nhiên tôi cảm thấy nhớ nhà quá đỗi. Đã có những tháng năm tôi lớn lên dưới chái bếp sau nhà, sáng sáng nghe mùi khói bếp, những cụm khói êm ả bay lên rồi êm ả tan vào sương khói ban mai. Rồi từng chiều ba cõng tôi ra triền sông tắm táp, thả diều, những kí ức ấy dẫu có đi qua bao nhiêu dòng sông trên cuộc đời này tôi cũng mang theo cho đến ngày xuôi tay nhắm mắt…
 Cơm chín, tôi hâm lại mẻ cá kho tiêu với mấy khoanh bầu luộc còn nóng hâm hấp. Má dừng ghe, chui vào ăn cơm. Tôi gắp khứa cá to nhất bỏ vào chén má, má liếc tôi, cau có:
 - Ăn đi, ở đó mà gắp cho ai?...
 Tôi cúi mặt, và vội chén cơm vào trong miệng rồi lúi húi mang chén dơ ra mũi ghe khoát nước sông rửa sạch. Đàn cá bạc đầu chụm lại rỉa mấy hạt cơm thừa rồi quẫy đuôi tí tách mặt nước. Má cộc tính từ lúc chiếc ghe này rời khỏi bến quê thân yêu để lênh đênh trên những nhánh lẻ dòng sông, nay bưng biền mai miệt thứ, mốt lại tẻ nhánh xuôi về Vàm Đình, Kinh Cùng, Củi Đước. Cứ thế mà đi, có lúc tôi nhớ đất đến nao lòng, thèm được chân trần chạy dọc triền đê hái rau hái ổi, những lúc ngồi trước mũi ghe đong đưa đôi chân vờn nước, chợt nghĩ về gia đình và làng xóm thương yêu, tự dưng tôi ứa nước mắt…
 Đời má khổ nhiều rồi, má có cộc cằn, có đay nghiến tôi đến bao nhiêu tôi cũng không oán trách.
 Ba đặt nỗi thù hằn lên vai tôi và lên bờ lưng cong cong của má. Đó là ngày cuối cùng em tôi còn được ngắm vạt khói lam chiều, ăn cơm má nấu trong căn nhà mưa nắng.
 Sáng hôm ấy, ba tôi có giang ghe người ta qua tận Bảy Chín làm mướn. Mùa này ở quê nắng như đổ lửa, ruộng đồng hanh khô nức nẻ, đất đai cằn cỗi trở mình rên rỉ đòi một giọt nước lăn qua để cứu lấy cỏ cây. Lúa chết, nhà lại đói, má phải sang nhà ngoại xúc gạo về nấu cơm, lấy nước mắm kho quẹt cho bữa cơm nhà. Cơm nước xong xuôi, má xuống bến, trước khi đi má còn dặn rõ mồm một.
 - Hai đứa ở nhà má đi công chuyện trưa trưa má về. Trinh coi em nghen con, con út ở nhà ngoan đó.
 - Dạ, má đi đi.
 Nhớ lúc má khua mái chèo ra sông, em tôi còn đứng trên bờ dặn với theo.
 - Má về sớm nghen.
 - Ừ, ở nhà nghe lời chị đó. Lát má về mua bánh cho ăn.
 Má nói vậy rồi má chèo ghe đi. Em tôi đứng trên bờ sông nhìn má rồi nhảy chân sáo đi bắt chuồn chuồn dưới đám cỏ triền sông. Tôi nhớ rõ ràng lúc tôi chuẩn bị ra sau nhà cho heo ăn em tôi còn đứng đó, nhìn tôi cười tít mắt. Vậy mà khi tôi trở ra thì không thấy em nữa. Tôi đứng lóng ngóng một hồi, gọi “Út đâu rồi, về nhà nè, nắng chang chang mà đi chơi chiều bệnh cho coi”. Tôi gọi hoài mà không nghe con út trả lời. Linh cảm chuyện chẳng lành, tôi hốt hoảng chạy khắp từ trong nhà ra cánh đồng khô tìm em, không thấy, tôi chạy sang nhà hàng xóm coi con út có qua đó chơi sậm chơi sụi với mấy đứa nhỏ hay không. Không nghe con út trả lời, tôi mượn xuồng bác hai bơi qua nhà ngoại. Ngoại nói: “Sáng giờ ngoại có thấy nó qua đây đâu?”. Tôi la làng, hàng xóm tức tốc chạy đi tìm con Duyên, tôi đứng đó khóc bù lu bù loa, vừa khóc vừa gọi em.
 Một lát sau, ai đó la lên:
 - Trời ơi, chết con người ta rồi.
 Tôi trố đôi mắt ráo hoảnh của mình ra chạy lại chỗ đám thanh niên đang hì hụp mò dưới bãi sông quen thuộc. Trời ơi là em, con Duyên – em tôi nó chết rồi, nó chết thật rồi. Tim tôi co lại như ai đó đang bóp mạnh vào, máu dồn lên cứng ngắt ở lồng ngực nghe nhoi nhói đớn đau. Em tôi nằm đó, lạnh căm. Co rúm người lại và đôi gò má trắng bệt đi vì lạnh. Mái tóc nó xòa ra mặt nước, đen đen. Tôi khóc nấc lên. Trong vô thức, tôi thấy mình khuỵu xuống trong vòng tay một người đàn bà nào đó mà tôi không nhìn rõ mặt.
 Những tia sáng đầu tiên lọt vào mắt tôi. Tôi tỉnh dậy sau một cơn mơ dài mang hình hài của thương đau và mất mát. Đột nhiên tôi thấy cổ họng mình khô và nghẹn đắng lại. Tôi khe khẽ gọi:
 - Má ơi, má…
 Tôi gọi lần thứ hai, không nghe má lên tiếng. Tôi trườn người xuống giường bước ra trước nhà. Trên bàn thờ là di ảnh của em tôi, khói hương lờ mờ tỏa mùi thơm ngát khắp gian nhà. Tôi quỳ xụp xuống, nước mắt ứa ra chảy trên đôi gò má. Tôi cố lê bước đến chỗ bàn thờ con Duyên, di di bàn tay trên khung ảnh của em.
 Má bảo:
 - Ba mày đi rồi.
 - Ba đi đâu hả má?
 - Con Duyên chết ổng buồn quá, bỏ nhà đi.
 - Trời ơi. Con… Con xin lỗi.
 Tôi nức nở. Má đứng im thinh tựa lưng vào vách. Mãi cho đến bây giờ má vẫn im lặng như má đã từng. Có lẽ nỗi đau và sự mất mát quá lớn khiến má không còn tha thiết đối mặt với đời, với người. Những đêm mùa trăng, tôi thường len lén nhìn má ra mũi ghe ngồi nhìn trăng nhìn sóng nước mênh mông , tôi đoán chắc lòng má đnag trĩu nặng sầu buồn, nhớ ba và em út.Tôi cũng đau, cũng nhớ có khác gì má, chỉ tại tôi không dám nhắc đến ba và em trước mặt má bởi tôi sợ chính mình lại khơi lên nỗi đau năm xưa. Mà, nỗi đau ấy đâu cần ai khơi cũng đủ để má con tôi rơi vào miền thương miền nhớ, nhớ đến chảy cả nước mắt.
 Má tạm biệt căn nhà, tạm biệt mảnh đất và xóm làng thân quen, dọn đồ xuống ghe chuẩn bị cho những tháng ngày lênh đênh sông nước. Những kí ức ấy được kết thúc chỉ bằng một câu má nói:
 - Thôi, đi con. Ở lại làm gì nữa.
 - Nhưng, mình đi đâu má?
 - Đi ghe.
 Tôi mở dây cột ghe, rời bến. Đi một quãng sông thật xa, ngó lại vẫn còn thấy xóm làng mờ mờ trong khói sương hư ảo. Tôi vẫn còn nhìn thấy những sợi bông gòn bung ra từ hàng gòn nhiều tuổi, bay lơ đễnh trước mặt, tôi đưa tay chụp lấy một sợi mơ hồ rồi nhẹ nhàng thả vào trong gió.
 Má từng nói với tôi trong một chiều thắt thẻo tiếng bìm bịp kêu nỉ non ai oán.
 - Con út nó chết dưới sông, tức là hồn nó cũng lởn vởn đâu đó trên sông. Thì thôi má với mày cũng sống trên ghe cho gần nó, nó đỡ tủi thân. Đời thương hồ phiêu bạt khổ lắm con, má sống trọn kiếp đời của má. Còn bây, sau này kiếm cho mình một tấm chồng đàng hoàng để nhờ thân. Ba mày biết khi nào trở lại? Mà, có quay về cũng đâu gặp má con mình…
 Đó là những lời tình cảm hiếm hoi má nói với tôi, còn lại chỉ là những lần ậm ừ, cộc cằn, bực dọc. Tôi sợ má nên chỉ len lén nhìn rồi thôi, chứ không dám khóc. Giống như má hồi nào tới giờ má có để rơi một giọt nước mắt nào đâu. Ngoại kể hồi em tôi mất, má không khóc, chôn cất em tôi mồ yên mả đẹp, má ra bờ sông – chỗ em tôi lìa đời – ngồi nhìn mây nhìn nước đến tận khuya. Tôi thấy mình càng ngày càng giống y hệt má…
 Mấy mùa nước lớn nước ròng đi qua, mấy mươi mùa trăng thương nhớ. Má con tôi, trên chiếc ghe tàng tàng chạy xuôi theo dòng nước, nay chốn này mai chốn nọ. Má thường không tính trước mình sẽ đi đâu, chiếc máy koler cộc cạch cứ khẹt ra khói muốn đưa chiếc ghe đi đến nơi nào cũng được, miễn là có sông có nước. Phía có sông là con út!
…
 Chiếc ghe tách sông mẹ rẽ vào nhánh nhỏ. Nước sông ở đây chảy mạnh, đỏ bầm màu trái sắn. Hai bên bờ, những lò nung gạch màu đất hiện ra chạy dọc dòng sông. Những ngôi nhà lúp xúp nằm im lìm sau mấy đống gạch. Trên bờ, đám con nít bé xíu trần truồng như nhộng, mình mẩy đen đúa đang đứng co chân lấy đà nhảy tỏm xuống sông. Thấy chiếc ghe má con tôi chạy qua, chúng chỉ trỏ, vừa cười vừa nói xí xô xí xà câu gì đó. Tự nhiên tôi thấy sợ, tôi rút người vào thành ghe, he hé mắt nhìn. Mấy ngọn khói trắng bay ra từ ống khói lò nung gạch, xộc vào mũi tôi một mùi ngay ngáy đến khó chịu. Má cho ghe chạy chậm, chân vịt chặt nước văng tung tóe biết đâu ở dưới có con cá nào lội ngang xui rủi bị chân vịt chém lìa đời.
 Tôi định hỏi má ở đây là đâu, nhưng sực nhớ ra, tôi lại thôi không hỏi nữa. Má cho ghe dừng lại ở một cái chợ còm bên sông. Dưới sông, vỏ quýt, vỏ bưởi, lá chuối,… trôi dập dềnh. Má tôi xách cái gọng cá lên bờ đổi một vài món đồ, tôi ở lại trông ghe chứ không lên theo má. Tôi vốn ngại chỗ đông người, dường như chiếc ghe là nhà mui ghe là giường, trên ghe là gia đình, là tất cả những ngày tháng sau này của tôi. Tôi sẽ trụ làm để lênh đênh cho hết cuộc đời sông nước.
 Hai mắt tôi ríu lại như sắp sụp xuống, nhưng tôi không thể ngủ được. Má kêu tôi trông ghe. Bấy giờ, tôi bưng rỗ rau muống ra ngồi ngoài sau ghe để nhặt. Đám con nít khác chạy lại chỉ trỏ vào ghe tôi, chắc là ghe lạ nên chúng để ý. Một thằng nhóc, chạc chạc con Duyên lúc mất, đứng trên bờ í ới gọi tôi rồi nhoẻn miệng cười. Tôi cũng cười đáp lại rồi tiếp tục nhặt rau.
 Nước bắn tung tóe vào mặt tôi. Một chiếc máy chạy ngang để hỏng chân vịt trên mặt nước, nước văng trắng xóa quãng sông. Trên xuồng chở mấy người đàn ông to con, ở trần, da hơi ngâm, tôi đoán chắc là dân lao động. Tôi kịp nhìn thấy ai đó trên xuồng, y hệt như ba tôi vậy. Người đàn ông có bờ lưng to, vai rắn chắc, trên vai trái có một vết sẹo thường đỏ ửng lên mỗi khi ba ở trần làm đồng. Theo quán tính, tôi buông rỗ rau đứng dậy gọi “Ba ơi, ba…”. Tiếng gọi của tôi vừa kịp để người đàn ông trên xuồng nghe thấy, ông quay mặt lại. Đúng là ba tôi rồi! Trời ơi là ba. Tôi nhận ra râu ba tôi đã dài và đen hơn, khuôn mặt gầy hơn và già đi rất nhiều. Và, khi ba nhõm người đứng dậy nhìn thấy tôi thì chiếc xuồng đã chạy đi thật xa trên dòng sông, lờ mờ khuất sau mấy rặng cây và cụm khói phả ra sau chiếc máy cũ kĩ, êm ả tan vào sóng nước…
 Tôi òa khóc.
 Ba và tôi, chỉ cách nhau có một đoạn sông mà không thể gặp nhau được sau bao nhiêu ngày xa cách. Như những nhánh lẻ trên dòng sông này, rẽ ra từ sông mẹ rồi bắt nước chảy về bưng biền miệt thứ, mãi mãi chẳng thể nào giao nhau dù một lần trong cuộc đời…
 Tôi ngồi bưng mặt khóc ròng như một đứa trẻ. Lần đầu tiên tôi dám khóc và khóc thật to kể từ cái ngày má con tôi dọn đồ đạc xuống ghe để đi. Có những đêm nhớ ba nhớ em, nhớ căn nhà thân thương nằm nghe mưa nắng, tôi úp mặt xuống gối cố kìm để không phải nấc lên thành tiếng. Còn bây giờ tôi ngồi khóc ngon lành, mặc kệ mọi thứ xung quanh, mặc kệ má đang đứng trước mũi ghe đăm đăm nhìn tôi mà chẳng nói một lời.
 Có bao nhiêu nỗi đau hiện hình trên sông đời xuôi ngược?
 Tôi không chần chừ mà lao nhanh ra ngoài mũi ghe ôm má chặt khít tưởng như không thể thở được. Điều đó làm má tôi bất ngờ, bá đứng lặng người, mùi mằn mặn của nước sông và cái mùi sương mùi nắng trên người má quyện vào tim tôi tựa hồ mùi thương mùi nhớ nao lòng.
 - Má ơi, mình đi tìm ba đi má. Đi tìm ba về đi mà má…
 Nói xong, tôi thấy lòng mình nhẹ nhõm vô cùng như con thuyền đang bồng bềnh trên mặt sông lặng sóng. Sợi dây cột mũi ghe với bờ đất lạ đứt hẳn, chiếc ghe dạt ra giữa sông tự bao giờ. Tôi đứng ôm má và cảm nhận trên vai mình những giọt âm ấm rơi xuống từ đôi mắt của người đàn bà đau khổ.
 Có những cuộc đi không đoán được, đi là để trốn chạy, đi là để tìm về, để mạnh mẽ đối mặt với cuộc đời trăm chiều giông tố.
 Dưới màn sương khói u huyền, tôi thấy ba tôi đứng trên bờ đất vẫy tay về hướng má con tôi. Bỗng dưng tôi thấy lòng mình bình yên đến lạ…

HOÀNG KHÁNH DUY


© Tác giả giữ bản quyền. Vui lòng ghi rõ nguồn Bông Tràm sử dụng lại nội dung này.
Chuyên mục: ,

Comments[ 0 ]


Đăng nhận xét