Còn thương hương kết, hương chanh
Tình còn kết trái mãi xanh cây đời!
Vâng đúng như vậy.
Những ai đã từng gội mái tóc dài óng ả ngang lưng của một thời con gái, những
ai đã vướng phải hương kết, hương chanh, rồi thầm thương, trộm nhớ, bỏ đi sao
đành! Khi mùi thơm hương kết nhè nhẹ, nhưng thấm sâu vào từng chân tơ, kẽ tóc.
Khi làn gió mùa thu bất chợt trêu đùa trên mái tóc mẹ tôi, chị tôi...
Ngày ấy đâu rồi? Khi
đêm về bên bến sông thương, bên mảnh vườn thoang thoảng hoa cau, hương chanh,
hương bưởi. Hàng tuần mẹ, chị tôi lại cùng nhau gội mái tóc nhung huyền và chải
tóc bằng chiếc lược ngà được làm từ sừng trâu. Với tôi, mẹ và chị là hai người
đàn bà, hai bông hoa rừng ngát hương xứ núi. Trong những đêm trăng sáng tỏ,
thấp thoáng bóng mẹ, chị tôi bên cái ảng sành, có cái gáo múc nước được chế tác
từ gáo trái dừa già. Ba đã khéo tay cưa trái dừa già làm gáo dừa và tra thêm
cái thanh tre tiện lợi việc múc nước cho mẹ, chị tôi khi gội đầu và để thay cho
cái mo đài được làm bằng tàu cau khô đã xuống cấp. Ba nói:
- Cái lu hay cái ảng
sành thì phải có cái gáo dừa kèm theo mới tương xứng. Thật vậy, ba tôi có con
mắt thẩm mỹ. Đúng là người khéo tay,
thì hay làm. Tôi quan sát thấy rất
thích, nhủ thầm, sau này biết đâu mình cũng giống như ba... Buổi xế chiều hôm
đó, với tôi thật ý nghĩa. Khi tôi, được ba chọn làm "thầy" chấm điểm
cho sản phẩm của ba vừa hoàn thành. Ba hỏi tôi:
- Ba làm vậy con thấy
thế nào? Có đẹp không? Tôi chỉ biết tán dương ba, khen tíu tít. Ba cũng vui hơn
khi được người tán thưởng nhiệt thành.
Chiều mùa thu hôm đó,
khi mẹ, chị tôi đi làm đồng về, không quên nấu nồi nước sôi và nướng mấy trái
bồ kết để cho vào chậu, đổ nước sôi vào một lúc cho bồ kết ra khi nước có màu
vàng chanh và pha thêm nước lạnh, vừa đủ ấm để gội đầu. Chính nhờ có hương kết
khô thêm quả chanh tươi cắt lát trong vườn nhà, nên mái tóc mẹ, chị tôi xanh
hơn. Mặc dù, thời điểm đó mẹ cũng ngoài ngũ tuần, còn chị như cây lúa dậy thì,
tuổi mười sáu trăng tròn với bao ước mơ, hoài mộng.
Hai cây bồ
kết trong vườn nhà được bàn tay ba tự trồng, vươn lên xanh tốt, nên khoảng ba
năm sau là bồ kết cho lứa quả đầu tiên. Đó là thời gian những năm đầu 1984 của
thế kỷ trước. Có được thành quả đó, phải kể đến có sự chăm sóc, vun trồng của
ba tôi, cộng với tình yêu thương của mẹ, chị tôi. Nên hai cây bồ kết như đôi
bạn thân thi nhau phát triển tươi xanh, rồi ra hoa kết trái. Ngày ấy, chưa có
dầu gội đầu đa chủng loại như bây giờ, chỉ có trái bồ kết làm bạn với nhà nông,
với những mái tóc dài óng ả, nhung huyền của những người mẹ, người chị, người
em gái xứ Quảng. Ngoài ra, nước gội đầu bằng trái bồ kết còn giúp tiêu diệt hết
các loài chấy, rận, nhưng không ảnh hưởng đến da đầu, không làm rụng tóc như
một số mỹ phẩm dầu gội kém chất lượng hiện nay, đã trở thành thơ châm biếm,
truyền miệng, khi dùng phải dầu gội đầu giả, thì:
- "Tóc em dài em
đi trong gió/ Tóc lưa thưa em đi trong mưa/ Tóc không có em đi vô chùa..."
Có lẽ nhờ hương kết, hương chanh nên là chất liệu giúp mái tóc chị tôi xanh đen,
mượt mà, mềm mại hơn; mẹ tôi cũng kéo dài được tuổi thanh tân chăng? Vì người
đời thường nói:
- "Hàm răng mái
tóc là vóc con người". Hay "Nhất dáng, nhì da, thứ ba mái tóc".
Hồi đó, chị tôi cũng
là mục tiêu săn đón của bao gã trai làng. Bởi lúc đó có người nói: "Con
gái gia công, nhìn cái lông mi cũng thấy đẹp". Vì sao gọi gia công, thì
tôi xin giải thích là: Thường cha người Nam, mẹ người Bắc thì sản phẩm tạo ra
là F1. Tức dân gia công. Đấy là cách nói hài hước vậy thôi. Chứ chị tôi lúc còn
thời con gái chỉ đứng sau Thúy Kiều, Thúy Vân của cụ Nguyễn Du chứ chẳng chơi.
**
Nhưng con người ai
cũng có số mệnh của nó. Có người đẹp gái, giỏi dang, siêng năng... nhưng chưa
hẳn số của họ sung sướng khi bước vào đời. Có người bình thường thôi, nhưng sau
này phú quý. Nên mới có câu "hồng nhan bạc phận" hay quan niệm thân
phận con gái như: "Mười hai bến nước", biết bến nào đục, bến nào
trong là vậy.
Chị tôi thuộc cái số
long đong, lận đận về tình duyên. Nên đành phải rời quê chồng, quay về nhà ba
mẹ và ở vậy nuôi con. Rồi thay các em chăm sóc ba, mẹ lúc tuổi về già. Chính vì
vậy, mà anh em tôi rất thương chị. Tuy không nói ra, nhưng thử hỏi ai có thể
thay thế chị tôi lo cho ba, mẹ. Nếu không có chị, khi anh em tôi phải đi học
tập, công tác, rồi lao vào cuộc mưu sinh nơi phố thị, đành chấp nhận xa gia
đình ba mẹ khi tuổi xế chiều. Rồi một ngày ba tôi già và đi xa, đành bỏ lại mẹ,
chị tôi trong cô quạnh, hẫng hụt. Vẫn biết là, quy luật tất yếu của đời người:
“Sinh, lão, bệnh, tử”. Tuy nhiên, tôi thấy thương hơn hai người đàn bà ruột
thịt của mình, phải nương tựa vào nhau trong cuộc sống. Ba tôi mất vào mùa thu
năm 2008 sau thời gian phải chiến đấu với căn bệnh người già. Để lại mảnh vườn
thiếu bàn tay chăm sóc của ba. Chỉ còn hai cây bồ kết và những cây dừa vẫn tiếp
tục sự sống, đơm hoa kết trái cho đến năm 2018, nhân giỗ lần thứ mười của ba.
Nhưng sau ngày giỗ ba tôi, không biết vì lý do gì, hai cây bồ kết cùng ngã bệnh
một lúc, khi chị tôi phát hiện bị sâu đục thân. Chị đã mua thuốc sâu về chữa
cho cây, như chữa cho con người. Nhưng rất tiếc, hai cây bồ kết không qua khỏi
bệnh tật, sự sống kết thúc. Cây cối cũng giống như đời con người. Chị nói với
tôi:
- Chị mượn người cưa
cây, ý định cho tôi hai khúc gỗ to để tiện hai chiếc độc bình về đặt ở phòng
khách trong nhà, để làm kỷ niệm, khi nhìn thấy độc bình thì nhớ đến ba. Coi như
ba luôn ở gần hiện hữu trong gia đình tôi. Tôi rất tâm đắc, ủng hộ ý tưởng của
chị tôi. Tuy nhiên, rất tiếc khi đến chổ chuyên tiện trang trí vật dụng nội
thất bằng gỗ trong gia đình, thì họ nói:
- Gỗ bồ kết khó làm vì nhiều lý do. Nên tôi
không thực hiện được ý tưởng của chị tôi, mà tôi rất tán thành.
***
Thiết nghĩ, đời người cũng như đời cây, sinh
ra phát triển trưởng thành, khi già thì mất đi, có chăng chỉ còn lại trong trái
tim những người còn sống những kỉ niệm đẹp còn lưu giữ qua truyền miệng hoặc
qua những áng văn, thơ để tái hiện, lưu truyền cho hậu thế biết về thời ông bà,
ba mẹ mình đã sống như thế. Nên cần phải được lưu giữ, trân quý. Điều đáng mừng,
có thêm chút tự hào nho nhỏ trong tâm trí tôi, là:
Hai
cây bồ kết của ba tôi trồng ngày ấy, ít nhất cũng một lần được Báo Quảng Nam chọn
đăng tải trang trọng trên trang báo Xuân của tỉnh nhà! Và những bài thơ, câu
văn thô mộc, thao thiết nhưng thấm đẫm tình người, tình đời của tôi đã được bọc
bạch, giải bày. Nó như một nén hương thơm, thắp lên mộ của ba khi ngày giỗ hàng
năm lại quay về.
Có lẽ với ba,
tôi chỉ làm được điều nhỏ nhoi như vậy. Đấy cũng chính là tình cảm, tấm lòng hiếu
thảo của người con đối với đấng sinh thành, dưỡng dục, khi ba đã hòa vào cõi
vĩnh hằng, đi vào giấc ngủ thiên thu...
Tháng
9.2020
Võ Văn Thọ
Comments[ 0 ]
Đăng nhận xét