 |
Tần Hoài Dạ Vũ |
Tần Hoài Dạ Vũ, thi nhân mà tôi yêu mến thơ
ông từ khi còn rất trẻ. Cho đến nay, sau
bao nhiêu đổi thay của lịch sử - xã hội, tôi lại càng cảm thấy yêu thơ ông
nhiều hơn trước nữa.
Tần Hòa Dạ Vũ, là một trong những người có
tác phẩm văn chương mang dấu ấn thời đại, để lại cho thế hệ sau dấu vết của một
thời nhiễu nhương và một thời yên tịnh, vào cuối thế kỷ 20 và đầu thế kỷ 21.
Tập thơ “Bài thơ Vui Tặng Cuộc Đời Tôi” vừa phát hành, in 100 bài thơ của
Tần Hoài Dạ Vũ; sách in rất đẹp, trang nhã, sang trọng.
Tôi hoàn toàn đồng ý với TS. Huỳnh Văn Hoa,
người viết "Lời giới thiệu"
tập thơ, rằng: "Nhà thơ muốn đem
tiếng thơ vui tặng cho chính lòng mình, lại có tiếng thơ buồn, tiếng gọi nhân
sinh, tặng cho cuộc đời này". Vì thế, tôi sẽ chỉ gọi tên tập thơ này
là "Bài thơ vui Tặng Cuộc Đời".
Và tôi hân hạnh được thưởng thức tập thơ
nầy trong những ngày cơn dịch Covid-19 vây hãm xã hội.
Tiếng thơ Tần Hoài Dạ Vũ đưa tâm hồn tôi đi
đến xứ sở của Cái Đẹp. Tôi thấy vẻ đẹp trong thơ Tàn Hoài Dạ Vũ không khác chi
chiếc cầu vồng bảy sắc hiển hiện ở chân trời trong một bình minh hay một hoàng
hôn nào đó.
Cảm nhận đầu tiên của tôi khi đọc tập thơ
này là:
1. Thơ
Tần Hoàn Dạ Vũ, tiếng thơ của lương tri:
Lương tri là khả năng hiểu biết, nhận thức
đúng đắn điều phải trái, đúng sai hình thành ở con người, qua thực tiễn cuộc
sống. Như Vương Dương Minh, người xướng thuyết lương tri, thì lương tri chính
là "tính linh của tạo hóa phú bẩm
cho con người, kết tinh lại trong tâm ta". Vậy, khi nói tiếng thơ của
Tần Hài Dạ Vũ là tiếng thơ của lương tri, nghĩa là chính tiếng thơ ấy thể hiện
lương tâm con người.
Hãy đọc những vần thơ trong bài thơ đầu
tiên in trong tập sách:
“Anh
sẽ đi xuyên qua nỗi buồn và số phận cô dơn bắng trái tim tĩnh tại.
Anh
sẽ gọi nắng về trong đêm tối tâm hồn và sẽ đọc lời chúc phúc cho mọi nỗi thống
khổ nhân gian”
…
“Hãy cho anh được dành hết cuộc phiêu lưu diệu kỳ của một kiếp người khốn cùng
trong niềm tin vĩnh cửu.”
…
“Hãy cho tôi được ở bên cạnh bạn, những người khốn cùng, và hãy cho tôi hôn
cuộc dời nầy, như hôn chính trái tim tôi!”
(Hãy Cho Tôi Hôn Cuộc Đời
Này!”
Vậy đó, thơ Tần Hoài Dạ Vũ không phải là
thơ của một tu sĩ, thơ Tần Hoài Dạ Vũ cũng không phải là thơ của người đấu
tranh cho công lý, nhưng thơ Tần Hoài Dạ Vũ mang bản sắc cúa hai nhân vật nầy
Trong
toàn bộ tập thơ, Tần Hoài Dạ Vũ cũng yêu như mọi người, mà còn hơn thế nữa;
cũng đau như mọi người, mà còn hơn thế nữa; nhưng nhà thơ mang tình yêu đó,
mang nỗi đau đó, như hình ảnh của người tự nguyện đi qua trủng bóng chết vì ước
nguyện tìm một thiên đàng thanh bình cho em, cho bạn, cho mọi người và trước
hết là cho chính mình.
Cảm nhận thứ hai của tôi khi đọc tập thơ
nầy là:
2. Thơ
Tần Hoài Dạ Vũ, là tiếng thơ cúa trải nghiệm cuộc sống:
Nhà thơ nào cũng phải trải nghiệm cuộc sống
thì thơ mới hay, nhưng thường họ làm thơ như rơi vào hố sâu, như đi vào ngõ
cụt, như tiếng rên cho thân phận, trên linh hồn khô héo cúa mình. Tần Hoài Dạ
Vũ thì khác, nhà thơ chấp nhận nỗi đau, bước qua mọi nghich cảnh và trải nghiệm
mọi nỗi đời như chính nó là cứu cánh, để cuộc sống được thăng hoa trong cõi con
người.:
Anh
bơi qua đời cạn
Bằng
trái tim chân thành
…Chưa
bao giờ ân hận
Dẫu
đời cho đắng cay
...Cũng
chưa hề hờn tủi
Trong
ngõ cụt phận mình
…Rồi
một ngày hy vọng
Gõ
cửa lòng bất ngờ
Anh
đón nhận câu thơ
Tặng
hồn mình nắng mới…
(Hồn Như Nắng Mới)
Thơ đối với Tàn Hoài Dạ Vũ là phần thưởng
nhận được sau trải nghiệm cuộc đời. Phần thưởng đó là niềm vui bắt được điều mà
nhà thơ hằng ngưỡng vọng:
Cơn
gió về rồi mùa mới xuân sang
Số
phận nào neo bến bờ thao thức
Mặt
trời em soi lòng anh náo nức
Đời
sẽ vui hơn, nhịp sống mới hương tràn?
(Ngưỡng Vọng)
Và khi “Đời
sẽ Vui hơn, nhịp sống mới hương tràn” là khi nhà thơ thấy được chân hạnh
phúc của cuộc đời:
Đến
một lúc nào đó
anh
chợt nhận ra
chính
sức mạnh tình yêu giữa con người với con người
đã
dắt anh đi qua những nỗi đời thống khổ
để
biến đổi tâm hồn anh
và
đưa anh đến gần hơn nữa
với
hạnh phúc của sự an bình.
(Hạnh Phúc Của Sự An Bình)
Cảm nhận thứ ba của tôi khi đọc tập thơ nầy
là:
3. Thơ
Tần Hoài Dạ Vũ, tiếng thơ của Cái Đẹp hài hòa:
Tình yêu nam nữ là động lực tạo cảm tác
nhiều cho mọi nhà thơ. Người đẹp trong thơ Tần Hoài Dạ Vũ không phải là người
đẹp nguyệt thẹn hoa nhường, nhưng là người đẹp nhân cách; người đẹp có dung
nhan và nhan sắc tâm hồn hài hòa nhau, như “Trang
sách thơm giữa đời”, như “dòng sông
xanh vẫn trôi chảy an lành” và như “Bầu
trời đêm ánh sao sáng thanh bình”:
Em
là trang sách thơm giữa đời mà anh chưa đọc
Em
môi hoa ngắm mãi chiếc gương đời
Nỗi
buồn âm thầm như ánh lửa xa khơi
Trong
đêm tối lòng anh về ám ảnh
(Tiếng Chim Hót Bên Hồ)
Em
là cánh chim báo một mùa hy vọng
Là
ánh dương quang chiếu lại cuộc đời anh
Là
dòng sông xanh vẫn trôi chảy an lành
Trong
tâm thức của một mùa khổ nạn
Em
là giọt mưa lành trên lòng anh hạn hán
Là
bầu trời đêm ánh sao sáng thanh bình
Khi
em về lòng đã gọi bình minh
Và
anh đón tiếng đời vui câu hát.
(Giấc Đời Ân Sủng)
Ai đó là người đẹp của Tần Hoài Dạ Vũ trong
đời, chắc hẳn sẽ nghe “Tiếng chim hót bên
hồ” trong lòng mình mãi mãi; người đó sẽ cảm nhận được “Giấc đời ân sủng” mà mình nhận được từ
chính những dòng thơ này.
Đọc thơ về “Em” của Tần Hoài Dạ Vũ, lòng ta dậy lên một thứ men tình yêu làm
cho ấm áp tâm hồn, nhận lãnh sự ban cho của người nữ trong trái tim mình. Nhận
lãnh một thứ hương tình yêu tinh khiết của bầu trời, của ánh dương quang chiếu
rọi, để “đón tiếng đời vui ca hát” cả
khi trong tâm thức ta đang là “một mùa
khổ nạn”.
Cảm nhận thứ tư cúa tôi khi đọc tập thơ
nầy:
4. Thơ
Tần Hoai Dạ Vũ là, tiếng thơ của tình yêu đắm say cao thượng:
Trong 100 bài thơ in trong tập “Bài Thơ Vui Tặng Đời” thì hầu như thơ
tình yêu chiếm gần trọn. Thơ tình yêu của Tần Hoài Dạ Vũ không có bài nào không
cho ta thứ hương rất thanh và vị rất lành, cả vẻ đẹp trang nhã. Nhà thơ yêu với
tất cả linh hồn, tôn vinh người yêu đến tận cùng cái đẹp, nhưng nhà thơ không
yêu cuồng loạn, không si mê đến dại khờ, không sa đà trong men rượu hay khóc
lóc trong tình trường:
Em
sáng danh cánh chim trời cao quý
Em
tài hoa thần nữ của niềm vui
Trong
cuộc đời anh là kẻ quay lui
Em
ánh sáng soi đường anh đi tới.
(Hoa Trái Thơm Đời)
Em, trong thơ Tần Hoài Dạ Vũ là “Hoa Trái Thơm Đời”, không phải ma túy
cho anh khát khao đắm duối, không phải là men rượu làm anh say túy lúy, mà “Em" là đôi cánh thiên thần bay
trong bầu trời thơ trong trẻo vô biên của anh.
Còn Tình Yêu trong thơ Tần Hoài Dạ Vũ là
thứ tình yêu cao thương, vị tha. Chắc hẳn nhà thơ cũng “Yêu là chết trong lòng một ít”, “Cho rất nhiều song nhận chẳng bao nhiêu”, giống như thơ Xuân Diệu.
Thế nhưng, Tần Hoài Dạ Vũ không một lời trách móc người yêu “Em đài các, lòng cũng thoa son phấn/ Đôi bàn
chân kiêu ngạo dẫm lên thơ” như Đinh Hùng, hay như bao nhiêu nhà thơ khác
đã bi lụy, hư cấu nỗi sầu làm cho trời đât ngã nghiêng, mà Tần Hoài Dạ Vũ luôn:
Anh
yêu em trăng đợi phía chân trời
Và
đêm lạnh rất dài trong nỗi nhơ
Môi
hôn cũ còn lửa nồng trong gió
Yêu
một ngày mà nhớ ở muôn nơi
(Lặng Lẽ Đời Chia)
Anh
viết cho em câu thơ dài bối rối
Chuyến
xe đi chiều nắng lạnh trong lòng
Vẫn
yêu người chuông đổ phía chờ mong
Câu
son sắt chưa một ngày quên lãng.
(Chưa Một Ngày Quên Lãng)
Trong tập thơ, Tần Hoài Dạ Vũ viết nhiều đề
tài. Nếu phải nhận định hết và đủ ý những đề tài ấy, có lẽ phải viết 100 trang
chưa đủ. Vậy nên, cuối cùng tôi xin trình bày cảm nhận khái quát cúa tôi về tập
thơ nầy:
5. Thơ
Tần Hoài Dạ Vũ, bài thơ vui tặng đời:
Nhan đề của tập thơ, như tôi cảm nhận, là “Bài Thơ Vui Tặng Đời”. Tôi nghĩ toàn bộ
sự nghiệp văn chương của Tần Hoài Dạ Vũ cũng gói gọn trong cụm từ nầy. Vì tâm
huyết đó mà Tần Hoài Dạ Vũ đã lặn lội 30 năm nơi đèo heo hút gió, nơi thâm sơn
cùng cốc để sưu tầm, biên soạn lại vốn văn học dân gian xứ Quảng và sáng tác
những vần thơ trữ tình tặng đời, như những vần thơ hay sau đây:
Em
là hoa hay là hương của đất
Hương
của đời và hương của trời thơ
Đêm
sẽ tan ngày mở của đợi chờ
Bàn
tay lạnh trong tay đời nồng ấm
Ngày
em tới trời xuân mây xuống chậm
Áo
không bay hồn phất phới bay về
Em
mở lòng hoa cỏ mở sơn khê
Và
anh mở cơn mơ vào nhan sắc
(Bài Thơ Vui Tặng Cuộc Đời tôi)
Thế đó, em của Tàn Hoài Dạ Vũ không chỉ là
một mỹ nhân, một đóa hoa hay một vầng trăng. Em của nhà thơ này là hương nồng
của đất, hương sắc của đời và của hoa cỏ sơn khê; nghĩa là, em mang linh hồn
của thơ, hay đúng ra, em của tác giả chính là linh hồn của tác giả, của con
người yêu thiên nhiên, yêu đời và yêu những cơn mơ nhan sắc.
Hãy tiếp tục đọc bài thơ:
Trời
buổi ấy như mắt người khuê các
Như
hướng dương không cần thấy mặt trời
Như
thuyền yêu đậu lại bến tình tôi
Và
sóng gió đêm dịu dàng trăng mật
Em
say rồi lệ ngời nơi cuối mắt
Và
mùa xuân nép bên ngực ân tình
Anh
bồi hồi lòng mới chạm bình minh
Đời
mới chạm ánh sáng ngày ân sủng
(Bài Thơ Vui Tặng Cuộc Đời tôi)
Em của Tần Hoài Dạ Vũ không như Thúy Vân “Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da”,
cũng không như Thúy Kiều “Hoa ghen thua
thắm liễu hờn kém xanh”, mà em của Tần Hoài Dạ Vũ chính là mây, là tuyết,
là hoa, là liễu, là một bài thơ chất chứa vẻ đẹp của thiên nhiên và của cả con
người. Em của nhà thơ là sự hài hòa êm đềm, vô vi trong ân sủng của Con Tạo mà
nhà thơ hằng nhận lãnh.
Rồi cuối cùng, Em của Tần Hoài Dạ Vũ là con
thuyền đưa nhà thơ vào sâu trong dòng chảy của thạch động, đậu vào bến an lành,
để nhà thơ thực chứng, chiêm ngưỡng và chiêm nghiệm sự lung linh huyền diệu của
hạnh phúc ngày xanh, trong cơn mưa ân sủng của đời:
Em
là mộng mở cửa đời thực chứng
Gọi
hồn anh về bên bến an lành
Hương
của đời hay hạnh phúc ngày xanh
Mở
hết dạ đón cơn mưa trần thế!
(Bài Thơ Vui Tặng Cuỗc Đời tôi)
Tần Hoài Dạ Vũ sáng tác bài thơ nầy thật
tuyệt vời. Bài thơ không chỉ để tặng em mà còn làm “Bài Thơ Vui Tặng Cuộc Đời”. Qua em, nhà thơ cảm tạ ân sủng của cuộc
đời đã ban cho mình. Lầy nhan đề bài thơ làm tựa đề cho cả tập thơ của mình,
tôi nghĩ Tần Hoài Dạ Vũ muốn bày tỏ tấm lòng mình với đời: chan chứa yêu
thương, mở rộng vòng tay đón những cơn mưa trần thế và mơ ước sự nghiệp của
mình, tuy nhỏ nhoi, nhưng cũng làm được như một “Bài Thơ Vui Tặng Đời” vậy.
Hãy bước vào vườn thơ của Tần Hoài Dạ Vũ,
để thấy đời đẹp như vạn luống hoa, để thấy niềm đau cũng có nhan sắc của Cái
Đẹp, của hương vị thanh bình, của Uóc mơ hướng thượng, và để tâm hồn ta mở rộng
như tấm lòng ta, cánh tay ta âu yếm nhận và trao, trao và nhận muôn vàn tinh
túy ẩn, hiện trong thơ giữa cuộc đời nầy!
Châu
Thạch
Comments[ 0 ]
Đăng nhận xét